Quản trị doanh nghiệp về bản chất là một công cụ cho phép ban điều hành và hội đồng quản trị giải quyết hiệu quả hơn những thách thức trong việc điều hành một công ty. Quản trị doanh nghiệp đảm bảo rằng doanh nghiệp có quy trình ra quyết định và kiểm soát phù hợp để lợi ích của tất cả các bên liên quan như cổ đông, nhân viên, nhà cung cấp, khách hàng và cộng đồng được cân bằng.

Quản trị doanh nghiệp là gì?

Quản trị doanh nghiệp là hệ thống các quy tắc, thông lệ và quy trình mà qua đó một công ty được chỉ đạo và kiểm soát, nhằm đạt được mục tiêu và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.

Quản trị doanh nghiệp về bản chất liên quan đến mục đích cần bằng của các bên liên quan như cổ đông, khách hàng, nhà cung cấp, bên cho vay, chính phủ và cộng đồng. Như vậy, quản trị doanh nghiệp trên thực tế bao gồm nhiều lĩnh vực, từ kế hoạch hành động và kiểm soát nội bộ đến việc đo lường hiệu quả hoạt động, cũng như minh bạch trách nhiệm của doanh nghiệp.

Tầm quan trọng của quản trị doanh nghiệp

Quản trị doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển doanh nghiệp, cụ thể:

• Định hướng và lãnh đạo: Quản trị doanh nghiệp định hướng và cung cấp lãnh đạo cho tổ chức. Nó đặt ra mục tiêu, tầm nhìn và chiến lược phát triển, hướng dẫn các hoạt động và quyết định của tổ chức.

• Tối ưu hóa nguồn lực: Quản trị doanh nghiệp giúp tối ưu hóa sử dụng các nguồn lực như nhân lực, tài chính, máy móc và công nghệ. Đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng hiệu quả và mang lại giá trị tối đa cho tổ chức.

• Quản lý rủi ro: Quản trị doanh nghiệp giúp nhận biết, đánh giá và quản lý rủi ro. Điều này bao gồm việc xác định các nguy cơ tiềm tàng, phân loại mức độ rủi ro và thực hiện các biện pháp để giảm thiểu tác động của rủi ro đối với tổ chức.

• Xây dựng và duy trì mối quan hệ: Quản trị doanh nghiệp làm việc với các bên liên quan như khách hàng, nhà cung cấp, đối tác kinh doanh và cộng đồng. Giúp xây dựng và duy trì các mối quan hệ tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và thành công của tổ chức.

• Quản lý hiệu quả: Quản trị doanh nghiệp liên quan đến việc tổ chức công việc, phân phối tài nguyên, quản lý quy trình và đo lường kết quả. Bằng cách tăng cường hiệu quả, quản trị doanh nghiệp giúp tăng cường năng suất và cạnh tranh của tổ chức.

• Đổi mới và phát triển: Quản trị doanh nghiệp khuyến khích sự đổi mới và phát triển bền vững. Tạo ra môi trường thích hợp để khám phá ý tưởng mới, thúc đẩy sáng tạo và thích ứng với sự thay đổi.

5 Chức năng của quản trị doanh nghiệp

1. Hoạch định (Planning)
2. Tổ chức (Organizing)
3. Lãnh đạo (Leading)
4. Điều phối (Coordinating)
5. Kiểm soát (Controlling)

Hoạch định (Planning)

Đây là chức năng đầu tiên và quan trọng nhất trong quản trị doanh nghiệp. Hoạch định là quá trình xác định mục tiêu, lựa chọn chiến lược và lập kế hoạch hành động để đạt được các mục tiêu đó. Hoạch định giúp doanh nghiệp định hướng đúng đắn cho sự phát triển của mình, đồng thời tận dụng tối đa các nguồn lực để đạt được mục tiêu hiệu quả.

Tổ chức (Organizing)

Sau khi đã có kế hoạch, doanh nghiệp cần sắp xếp và bố trí các nguồn lực một cách hợp lý để thực hiện kế hoạch đó. Chức năng tổ chức bao gồm việc xác định cấu trúc tổ chức, phân công nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm cho các thành viên trong tổ chức. Tổ chức tốt sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra.

Lãnh đạo (Leading)

Lãnh đạo là quá trình tác động đến các thành viên trong tổ chức để họ hoàn thành các mục tiêu của tổ chức. Lãnh đạo bao gồm việc truyền đạt tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị của tổ chức; tạo động lực, khuyến khích các thành viên phát huy năng lực; giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình hoạt động của tổ chức. Lãnh đạo hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra một môi trường làm việc tích cực, hiệu quả và gắn kết các thành viên trong tổ chức.

Điều phối (Coordinating)

Điều phối là quá trình kết hợp các hoạt động của các bộ phận, cá nhân trong tổ chức để đảm bảo sự thống nhất và phối hợp nhịp nhàng trong quá trình thực hiện kế hoạch. Điều phối tốt sẽ giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng chồng chéo, trùng lặp công việc, đảm bảo các hoạt động của tổ chức diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

Kiểm soát (Controlling)

Kiểm soát là quá trình đánh giá hiệu quả của các hoạt động và đưa ra các biện pháp điều chỉnh cần thiết. Kiểm soát giúp doanh nghiệp đảm bảo rằng các hoạt động đang diễn ra theo đúng kế hoạch và đạt được mục tiêu đề ra. Kiểm soát tốt sẽ giúp doanh nghiệp phát hiện và khắc phục kịp thời các sai sót, hạn chế, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức.

Các chức năng quản trị doanh nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và tác động qua lại lẫn nhau. Để quản trị doanh nghiệp hiệu quả, các nhà quản lý cần thực hiện tốt tất cả các chức năng này.

14 nguyên tắc quản trị doanh nghiệp của Fayol

14 nguyên tắc quản trị doanh nghiệp của Henri Fayol là một trong những lý thuyết quản trị đầu tiên và được coi là một trong những lý thuyết toàn diện nhất cho đến thời điểm hiện tại. Các nguyên tắc này được Fayol phát triển dựa trên kinh nghiệm làm việc của ông trong ngành khai khoáng, được ông trình bày trong cuốn sách "Administration Industrielle et Generale" (Quản trị Công nghiệp và tổng quát) xuất bản năm 1914.

14 nguyên tắc quản trị doanh nghiệp của Fayol bao gồm:

• Chuyên môn hóa, phân công lao động: Đây là nguyên tắc cơ bản nhất của quản trị, theo đó mỗi cá nhân trong tổ chức sẽ được giao một nhiệm vụ cụ thể và chuyên môn hóa trong lĩnh vực đó. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu quả và năng suất lao động.

• Quyền hạn đi đôi với trách nhiệm: Nguyên tắc này yêu cầu mỗi cá nhân trong tổ chức phải được giao quyền hạn tương xứng với trách nhiệm của họ. Điều này giúp đảm bảo tính hợp lý trong phân công công việc và tạo động lực cho người lao động.

• Kỷ luật: Kỷ luật là sự tuân thủ các quy tắc và quy định của tổ chức. Đây là một yếu tố quan trọng trong quản trị, giúp đảm bảo sự vận hành trơn tru của tổ chức.

• Thống nhất mệnh lệnh: Nguyên tắc này yêu cầu mỗi nhân viên chỉ nhận mệnh lệnh từ một cấp trên duy nhất. Điều này sẽ giúp tránh tình trạng mâu thuẫn và xung đột trong công việc.

• Thống nhất chỉ đạo: Nguyên tắc này yêu cầu các hoạt động trong tổ chức phải được phối hợp chặt chẽ với nhau, hướng tới mục tiêu chung.

• Lợi ích chung cần đặt lên trên hết: Nguyên tắc này yêu cầu các cá nhân trong tổ chức phải đặt lợi ích chung của tổ chức lên trên lợi ích cá nhân.

• Thù lao: Thù lao là sự đền bù cho những nỗ lực và đóng góp của người lao động. Nguyên tắc này yêu cầu thù lao phải được trả công bằng và hợp lý, phù hợp với năng lực và kết quả công việc của người lao động.

• Tập trung hóa: Nguyên tắc này yêu cầu quyền lực và quyết định phải tập trung ở một cấp trên cao nhất. Điều này sẽ giúp đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả trong quản trị.

• Xích mệnh lệnh: Cần có một ranh giới rõ ràng trong quyền lực, từ trên xuống và tất cả các nhà quản lý ở mọi cấp bậc.

• Trật tự: Bên cạnh trật tự xã hội, môi trường làm việc cần an toàn, sạch sẽ, đảm bảo các nhân viên có đủ nguồn lực để thực hiện công việc một cách tốt nhất.

• Công bằng: Nguyên tắc này yêu cầu mọi người trong tổ chức đều được đối xử công bằng, không phân biệt đối xử.

• Ổn định trong nhân sự: Ban lãnh đạo cần cố gắng giảm thiểu sự luân chuyển của nhân viên cũng như tuyển đúng người vào đúng vị trí. Cố gắng quản lý tốt các lĩnh vực trong tâm.

• Sáng kiến: Nhân viên được phép thể hiện những ý tưởng mới, khuyến khích họ tham gia vào việc gia tăng giá trị cho công ty.

• Tinh thần đoàn kết: Nguyên tắc này yêu cầu các cá nhân trong tổ chức phải đoàn kết, hợp tác với nhau để đạt được mục tiêu chung.

Các lĩnh vực trong quản trị doanh nghiệp

Lĩnh vực quản trị chung: Đây là các lĩnh vực cơ bản và quan trọng nhất của quản trị doanh nghiệp, bao gồm:

• Quản trị chiến lược (Strategic Management): Xây dựng và thực hiện chiến lược của doanh nghiệp, nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh, đồng thời đáp ứng mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp.

• Quản trị nhân sự (Human Resource Management):Tập trung vào việc quản lý nguồn nhân lực của doanh nghiệp, bao gồm tuyển dụng, đào tạo, phát triển và đánh giá nhân viên. Đảm bảo đội ngũ có đủ kỹ năng, năng lực cần thiết nhằm đạt được những mục tiêu chung của doanh nghiệp.

• Quản trị tài chính (Financial Management): Quản trị tài chính là một chức năng quan trọng giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu kinh doanh. Các nhà quản trị tài chính là những người chịu trách nhiệm về việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Đảm bảo hoạt động kinh doanh vận hành suôn sẻ và đạt được mục tiêu tài chính.

• Quản trị Marketing (Marketing Management): Là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát các hoạt động Marketing nhằm tạo ra giá trị, xây dựng mối quan hệ với khách hàng và đạt được mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.

Lĩnh vực quản trị chức năng: Đây là các lĩnh vực quản lý chuyên sâu trong từng lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm:

• Quản trị sản xuất (Production Management): Quản lý quá trình sản xuất của doanh nghiệp, bao gồm lập kế hoạch sản xuất, tổ chức sản xuất, điều khiển sản xuất và kiểm soát chất lượng sản phẩm.

• Quản trị mua hàng (Purchasing Management): Lĩnh vực này tập trung vào việc quản lý hoạt động mua hàng của doanh nghiệp, bao gồm lập kế hoạch mua hàng, tìm nguồn cung ứng, đàm phán mua hàng và tiếp nhận hàng hóa.

• Quản trị bán hàng (Sales Management): Đây là hoạt động tập trung vào việc quản lý hoạt động bán hàng của doanh nghiệp, bao gồm lập kế hoạch bán hàng, tổ chức bán hàng, đào tạo bán hàng và đánh giá hiệu quả bán hàng.

• Quản trị dịch vụ khách hàng (Customer Service Management): Một quá trình toàn diện nhằm đáp ứng và vượt quá mong đợi của khách hàng thông qua việc cung cấp dịch vụ khách hàng hiệu quả và chuyên nghiệp.

• Quản trị công nghệ thông tin (Information Technology Management): Lĩnh vực này tập trung vào việc quản lý các nguồn lực công nghệ thông tin (CNTT) của một doanh nghiệp, bao gồm hệ thống thông tin, an ninh mạng, dịch vụ CNTT, quản trị kiến trúc CNTT,...

Ngoài ra, còn có một số lĩnh vực quản trị doanh nghiệp khác, chẳng hạn như:

• Quản trị rủi ro (Risk Management): Quá trình xác định, đánh giá và giảm thiểu tác động của rủi ro. Rủi ro là những tình huống bất ngờ có thể xảy ra, gây ảnh hưởng hoặc tích cực hoặc tiêu cực tới tổ chức. Quản trị rủi ro hiệu quả nghĩa là dự đoán càng nhiều càng tốt các “tình huống bất ngờ” trong tương lai và kiểm soát ảnh hưởng của chúng.

• Quản trị chất lượng (Quality Management): Tập trung vào việc xây dựng và duy trì các quy trình và tiêu chuẩn chất lượng, đảm bảo sản phẩm/ dịch vụ đáp ứng được yêu cầu và mong đợi của khách hàng.

• Quản trị sự thay đổi (Change Management): Là quá trình giúp các tổ chức chuẩn bị, lên kế hoạch, triển khai và giám sát các thay đổi một cách hiệu quả, an toàn và đủ sức mạnh để đạt được mục tiêu của tổ chức.

Sai lầm phổ biến của các doanh nghiệp trong quản trị

1. Thiếu kế hoạch chi tiết
2. Không tìm hiểu thị trường kỹ lưỡng
3. Quản lý tài chính không hiệu quả
4. Đội ngũ nhân sự không phù hợp
5. Thiếu sự linh hoạt và thích ứng

Thiếu kế hoạch chi tiết

Một sai lầm phổ biến mà các doanh nghiệp mới thường gặp phải là thiếu kế hoạch chi tiết và rõ ràng cho mọi hoạt động của mình. Trong hành trình khởi nghiệp, các Startup thường tập trung quá nhiều vào việc phát triển sản phẩm mà bỏ qua việc lập kế hoạch kinh doanh, Marketing, quản lý tài chính và các khía cạnh quản trị khác một cách bài bản. Hậu quả của điều này có thể là mất đi khả năng ra quyết định, sự phân tán và khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư.

Không tìm hiểu thị trường kỹ lưỡng

Một sai lầm khác trong việc khám phá thị trường là thiếu sự nghiên cứu và hiểu rõ về thị trường mục tiêu mà doanh nghiệp đang hướng tới. Dù các Startup có thể tự tin rằng sản phẩm của họ đáng chú ý, nhưng nếu không đáp ứng được nhu cầu thị trường hoặc không hiểu đúng kỳ vọng của khách hàng, một doanh nghiệp khó có thể đạt được thành công. Để phát triển chiến lược và sản phẩm, đặc biệt là các startup, việc tìm hiểu thị trường, nghiên cứu đối thủ cạnh tranh và lắng nghe phản hồi từ khách hàng là vô cùng quan trọng.

Quản lý tài chính không hiệu quả

Đây là một vấn đề phổ biến trong việc quản trị các doanh nghiệp, đặc biệt là các startup. Việc sử dụng nguồn vốn quá mức hoặc thiếu kế hoạch quản trị tài chính rõ ràng có thể dẫn đến tình trạng cạn kiệt tài chính và kìm hãm khả năng phát triển của doanh nghiệp. Do đó, để đảm bảo sự ổn định và tiếp tục hoạt động, các startup cần có kế hoạch tài chính chi tiết và thực hiện việc theo dõi, kiểm soát nguồn lực tài chính một cách chặt chẽ.

Đội ngũ nhân sự không phù hợp

Sự đa dạng và động lực của đội ngũ nhân viên là yếu tố cực kỳ quan trọng để đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Việc lựa chọn các thành viên không phù hợp hoặc thiếu các kỹ năng cần thiết có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện chiến lược và đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.

Thiếu sự linh hoạt và thích ứng

Môi trường kinh doanh thường không chắc chắn và biến đổi nhanh chóng, đặc biệt đối với các startup. Tuy nhiên, một sai lầm thường gặp là doanh nghiệp thiếu khả năng thích ứng và linh hoạt đối với những thay đổi này. Các doanh nghiệp cần sẵn sàng thay đổi, điều chỉnh chiến lược và hoạt động kinh doanh để đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Xu hướng quản trị doanh nghiệp nổi bật 2024

• Tập trung vào dữ liệu và phân tích: Dữ liệu là tài nguyên quý giá mà các doanh nghiệp có thể sử dụng để đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc thu thập, lưu trữ và phân tích dữ liệu hiệu quả để hiểu rõ hơn về thị trường, khách hàng và hoạt động của mình.

• Tự động hóa và robot hóa: Tự động và robot hóa sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả và năng suất, đồng thời giải phóng thời gian và nguồn lực cho các nhân viên tập trung vào các công việc mang tính sáng tạo và giá trị cao.

• Tập trung vào con người: Mặc dù công nghệ ngày càng phát triển, con người vẫn là yếu tố quan trọng nhất của bất kỳ doanh nghiệp nào. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh, tạo môi trường làm việc tích cực và thu hút nhân tài.

• Trách nhiệm xã hội: Trách nhiệm xã hội là một xu hướng ngày càng được quan tâm bởi các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược kinh doanh có trách nhiệm với xã hội, thể hiện cam kết của mình đối với môi trường và cộng đồng.

Quản trị doanh nghiệp tốt là điều cần thiết đối với bất kỳ doanh nghiệp nào, dù là tổ chức phi lợi nhuận hay vì lợi nhuận. Bởi nó đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra vì lợi ích tốt nhất của công ty và các cổ động. Nó cũng giúp ngăn chặn tham nhũng và quản lý yếu kém.