Trong một thị trường cạnh tranh với nhu cầu lớn hơn về doanh nghiệp, con người và nguồn lực, các nhà lãnh đạo đóng vai trò quan trọng và ngày càng tăng trong việc tối đa hóa hiệu suất của nhóm và cuối cùng là doanh nghiệp. Trong đó, năng lực lãnh đạo đóng vai trò đặc biệt quan trọng,

Năng lực lãnh đạo là gì?

Năng lực lãnh đạo là khả năng của một người để điều hành, hướng dẫn, tạo động lực cho một nhóm người hoặc tổ chức đạt được mục tiêu chung. Năng lực lãnh đạo không chỉ liên quan đến việc có khả năng đưa ra quyết định và chỉ đạo, mà còn bao gồm khả năng thúc đẩy sự phát triển cá nhân và tập thể, xây dựng mối quan hệ và giao tiếp hiệu quả, định hình tầm nhìn và mục tiêu, tạo ra môi trường làm việc tích cực và động lực cho những người khác.

Để trở thành một người lãnh đạo giỏi, nhà quản trị cần có sự hiểu biết vững chắc về cả công việc đang làm và con người nói chung. Đồng thời cần thêm khả năng thích ứng cho điều này. Đó chính là lúc cần xây dựng năng lực lãnh đạo.

Tại sao năng lực lãnh đạo lại quan trọng?

Trái ngược với niềm tin phổ biến, lãnh đạo là một kỹ năng. Đó là điều mà mỗi người có thể học được và phát triển thêm mỗi ngày. Những nhà lãnh đạo đáng tin cậy đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của cuộc sống, cả về mặt nghề nghiệp lẫn trong các tình huống hàng ngày. Trở thành một nhà lãnh đạo xuất sắc có nghĩa là những người khác có thể sẽ tham khảo ý kiến ​​của họ nhiều hơn nếu gặp phải vấn đề. Một số lý do tại sao năng lực lãnh đạo lại quan trọng:

1. Năng lực lãnh đạo chứng minh khả năng lãnh đạo
2. Hướng dẫn và định hướng
3. Xây dựng và phát triển đội ngũ
4. Tạo động lực và tinh thần làm việc
5. Giải quyết xung đột và quản lý rủi ro
6. Khả năng thích ứng và đổi mới

Năng lực lãnh đạo chứng minh khả năng lãnh đạo

Bất kể bối cảnh nào mà nhà quản trị lãnh đạo, sẽ không có ai công nhận họ là người lãnh đạo và chịu sự ảnh hưởng đó nếu không có lý do hữu hình cho việc đó. Năng lực lãnh đạo của nhà quản trị thể hiện và chứng minh khả năng lãnh đạo của họ, bởi vì để lãnh đạo người khác thì cần phải chứng minh được năng lực của mình. Trong thời đại này, nơi có những người có năng lực trong mọi lĩnh vực, ít ai nghe theo một người nếu họ không chứng minh được năng lực lãnh đạo của bản thân.

Hướng dẫn và định hướng

Một nhà lãnh đạo giỏi có khả năng hướng dẫn nhân viên, định hướng công việc và xác định mục tiêu. Họ biết cách lắng nghe, đồng thời truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng và đầy đủ, giúp nhân viên hiểu rõ nhiệm vụ và mục tiêu của tổ chức.

Xây dựng và phát triển đội ngũ

Một nhà quản trị có năng lực lãnh đạo không chỉ biết làm việc một mình mà còn biết cách xây dựng và phát triển đội ngũ. Họ có khả năng tìm ra những người tài năng, phân chia công việc một cách hợp lý và trao quyền cho nhân viên. Bằng cách đào tạo và phát triển đội ngũ, nhà lãnh đạo giúp tăng cường hiệu suất làm việc và sự đóng góp của mỗi cá nhân cho sự thịnh vượng của một doanh nghiệp.

Tạo động lực và tinh thần làm việc

Khả năng tạo động lực và tinh thần làm việc tích cực cho nhân viên cũng là một khía cạnh quan trọng trong năng lực lãnh đạo. Nhà quản trị biết cách khích lệ, động viên và thúc đẩy nhân viên vượt qua khó khăn, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, đáng tin cậy thể hiện khả năng lãnh đạo xuất sắc của họ.

Giải quyết xung đột và quản lý rủi ro

Năng lực lãnh đạo giúp các nhà quản trị giải quyết xung đột và xử lý các tình huống khó khăn một cách hiệu quả. Họ có khả năng phân tích, đưa ra quyết định và thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa kết quả.

Khả năng thích ứng và đổi mới

Môi trường kinh doanh hiện đại đòi hỏi sự thích ứng và đổi mới liên tục, đặc biệt là các nhà lãnh đạo, là người chèo lái con tàu doanh nghiệp. Một nhà lãnh đạo giỏi có khả năng nhìn nhận và đánh giá lại chiến lược và phương pháp làm việc, từ đó tạo ra những thay đổi cần thiết để đối phó với sự biến đổi của thị trường và môi trường kinh doanh.

8 Năng lực lãnh đạo quản lý mà một nhà quản trị cần có

1. Năng lực giao tiếp
2. Năng lực quản lý, lãnh đạo
3. Năng lực thích ứng
4. Năng lực ra quyết định
5. Năng lực quản lý xung đột
6. Năng lực làm chủ bản thân
7. Kỷ luật và đạo đức
8. Năng lực quản lý hiệu suất nhân viên

Năng lực giao tiếp

Kỹ năng lắng nghe, xử lý thông tin và giao tiếp hiệu quả là một năng lực lãnh đạo quan trọng mà những người lãnh đạo cần phải có. Lắng nghe người khác đồng nghĩa với khơi dậy việc chia sẻ thông tin, ý kiến và quan tâm từ những các nhân viên cấp dưới.

Trong việc xử lý thông tin, những nhà lãnh đạo giỏi biết tiếp cận vấn đề, cân nhắc các điểm mạnh, điểm yếu và đánh giá hậu quả của quyết định trong cả tương lai ngắn và dài hạn. Điều này giúp họ đưa ra những kết luận hợp lý và minh bạch. Song song đó, những nhà lãnh đạo cần thể hiện bản thân một cách rõ ràng thông qua lời nói và văn bản. Họ cần giao tiếp một cách ngắn gọn, nhất quán và thẳng thắn khi chia sẻ thông tin và tầm nhìn của mình với người khác.

Khi trao đổi, hướng dẫn công việc với nhân viên cấp dưới, người lãnh đạo cần lưu ý không sử dụng những câu nói sau:

• Câu mang tính mệnh lệnh: Những mẫu câu này thể hiện thái độ áp đặt, độc đoán của người lãnh đạo, khiến nhân viên cảm thấy bị hạ thấp và mất động lực làm việc. Ví dụ: "Anh/chị phải làm việc này ngay lập tức", "Anh/chị không được phép làm sai", "Anh/chị phải làm theo cách của tôi".

• Câu mang tính xúc phạm, hạ thấp nhân viên: Những mẫu câu này gây tổn thương đến lòng tự trọng của nhân viên, khiến họ cảm thấy bị coi thường và chán nản. Ví dụ: "Anh/chị thật kém cỏi", "Anh/chị không có khả năng làm việc này", "Anh/chị chẳng bao giờ làm được việc gì".

• Câu mang tính đổ lỗi: Những mẫu câu này khiến nhân viên cảm thấy bị đổ lỗi cho những sai lầm không phải do họ gây ra. Ví dụ: "Tại sao anh/chị lại làm sai như vậy?", "Anh/chị làm việc gì cũng không xong", "Anh/chị là nguyên nhân khiến dự án thất bại".

• Câu mang tính đánh giá chủ quan: Những mẫu câu này thể hiện quan điểm cá nhân của người lãnh đạo, không dựa trên sự khách quan. Ví dụ: "Ý tưởng của anh/chị rất tệ", "Cách làm của anh/chị không hiệu quả", "Anh/chị không phù hợp với vị trí này".

Năng lực quản lý, lãnh đạo

Năng lực quản lý là khả năng thực hiện và hoàn thành các nhiệm vụ, công việc cụ thể trong một doanh nghiệp. Khi nhà quản trị nắm vững kỹ năng quản lý, họ có thể sử dụng kiến thức và tầm nhìn của mình để dẫn dắt nhân viên và đạt được hiệu quả cao trong công việc. Khi điều hành doanh nghiệp, năng lực quản lý là một trong những yếu tố quan trọng của một nhà quản trị, đòi hỏi họ phải liên tục học hỏi và trau dồi kỹ năng này. Điều này giúp nhà quản trị nâng cao khả năng điều hành cũng như tầm ảnh hưởng của mình đến doanh nghiệp.

Năng lực quản lý và lãnh đạo của nhà quản trị bao gồm khả năng tổ chức công việc một cách khoa học và sử dụng nguồn nhân lực một cách hiệu quả. Cụ thể, những năng lực quản lý và lãnh đạo tốt được thể hiện qua:

• Tầm nhìn và chiến lược
• Kế hoạch và tổ chức thực hiện
• Quản lý nguồn nhân lực
• Giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định
• Tạo động lực và truyền cảm hứng cho nhân viên

Năng lực thích ứng

Trong thời đại VUCA, nhà lãnh đạo có thể đối mặt với sự thay đổi nhanh chóng, không chắc chắn và phức tạp trong môi trường kinh doanh. Năng lực thích ứng giúp họ có khả năng nhận biết các cơ hội mới và thách thức, tìm hiểu và hiểu rõ các yếu tố tác động đến tình hình, từ đó đưa ra các quyết định và hành động phù hợp để đạt được kết quả tốt nhất.

Năng lực thích ứng cũng bao gồm việc khám phá và áp dụng các phương pháp, công nghệ và quy trình mới để cải thiện hiệu suất, hiệu quả của tổ chức. Điều này đòi hỏi lãnh đạo có khả năng học hỏi, mở lòng đón nhận sự thay đổi, luôn chủ động thích nghi với những cải tiến mới.

Năng lực thích ứng thể hiện ở các khía cạnh sau của năng lực lãnh đạo:

• Thích nghi với môi trường làm việc: Khả năng định hình và thích ứng với các yếu tố như thị trường cạnh tranh, công nghệ mới, chính sách và quy định, sự thay đổi văn hóa tổ chức.

• Đối phó với sự không chắc chắn: Sẵn sàng đối mặt với tình huống không rõ ràng và biết cách làm việc trong điều kiện không chắc chắn.

• Xây dựng và quản lý đội nhóm: Lãnh đạo thích ứng có khả năng làm việc với các thành viên có nền văn hóa, kỹ năng và quan điểm khác nhau, tạo ra môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và hợp tác.

• Tạo sự linh hoạt và đổi mới: Lãnh đạo khuyến khích và hỗ trợ sự sáng tạo, khám phá các giải pháp mới, đồng thời thúc đẩy sự thay đổi và cải tiến liên tục.

Năng lực ra quyết định

Trong năng lực lãnh đạo, năng lực ra quyết định là một yếu tố rất quan trọng. Lãnh đạo đòi hỏi khả năng đưa ra quyết định đúng đắn và hiệu quả để đạt được mục tiêu, đồng thời giải quyết các vấn đề phát sinh trong tổ chức. Quyết định của một người lãnh đạo có thể ảnh hưởng lớn đến hướng đi của tổ chức và sự phát triển của nhân viên.

Năng lực ra quyết định của nhà quản trị được thể hiện qua các khía cạnh như:

• Xác định hoàn cảnh và cơ hội hiện tại: Nhà quản trị đang cần một cái nhìn tổng quan về nguyên nhân, kết quả và ảnh hưởng của quyết định đến công việc và mọi người xung quanh.

• Phân tích đa chiều về vấn đề: Cần phân tích thông tin chi tiết để hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định, so sánh các điểm mạnh và điểm yếu để có góc nhìn toàn diện nhất.

• Đề xuất các phương án giải quyết: Ngoài việc phân tích cá nhân, nhà quản trị có thể thu thập ý kiến đề xuất từ nhóm nhân viên thông qua các cuộc họp để có cái nhìn đa dạng hơn.

• Đánh giá và lựa chọn phương án tốt nhất: Nhà quản trị cần đánh giá các phương án giải quyết dựa trên các tiêu chí như chi phí, khả thi, nguồn lực và rủi ro. Sau đó, chọn phương án tốt nhất để thực hiện.

Năng lực quản lý xung đột

Lãnh đạo hiệu quả không chỉ đòi hỏi khả năng hướng dẫn và tạo động lực cho nhóm, mà còn đòi hỏi khả năng giải quyết các xung đột và mâu thuẫn trong tổ chức. Xung đột có thể xảy ra khi có sự khác biệt về ý kiến, quan điểm, mục tiêu hoặc lợi ích giữa các thành viên trong tổ chức. Một nhà quản trị có năng lực lãnh đạo giỏi sẽ có khả năng nhận biết và xử lý những xung đột này một cách hiệu quả.

Năng lực giải quyết xung đột của lãnh đạo có thể được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm:

• Khả năng lắng nghe: Một nhà quản trị có năng lực lãnh đạo không chỉ lắng nghe ý kiến của những người có quyền lực mà còn lắng nghe ý kiến của tất cả mọi người liên quan đến xung đột.

• Khả năng đánh giá và phân tích: Thu thập thông tin, phân tích các yếu tố và hệ quả, từ đó đưa ra đánh giá khách quan để tìm ra giải pháp tốt nhất cho tất cả các bên.

• Khả năng quản lý cảm xúc: Lãnh đạo có khả năng kiềm chế cảm xúc tiêu cực để không làm gia tăng căng thẳng và xung đột. Hơn nữa, họ cũng có khả năng giúp người khác quản lý cảm xúc của họ để tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình giải quyết xung đột.

• Khả năng xây dựng và duy trì mối quan hệ: Lãnh đạo hiểu rằng quan hệ tốt có thể tạo ra sự hỗ trợ và sự hiểu biết đối với quá trình giải quyết xung đột và đảm bảo rằng các mối quan hệ không bị ảnh hưởng tiêu cực trong quá trình này.

Năng lực làm chủ bản thân

Trong năng lực lãnh đạo, năng lực làm chủ bản thân đề cập đến khả năng tự quản lý, tự điều chỉnh và tự phát triển. Nhà quản trị có năng lực sẽ hiểu rõ về bản thân, nhận thức về điểm mạnh, điểm yếu, có khả năng tổ chức và quản lý thời gian, năng lượng và tư duy của bản thân mình.

Lãnh đạo hiệu quả đòi hỏi một cá nhân có thể điều hành và chỉ đạo chính mình trước khi có thể dẫn dắt và quản lý những người khác. Năng lực làm chủ bản thân giúp lãnh đạo xác định mục tiêu cá nhân, phát triển kỹ năng cá nhân và xây dựng sự tự tin. Nó cũng giúp lãnh đạo duy trì tinh thần đồng đội và sự sẵn lòng học hỏi và phát triển.

Năng lực làm chủ bản thân bao gồm các yếu tố sau:

• Nhận thức và thấu hiểu bản thân: Nhà lãnh đạo cần phải có khả năng nhận thức và thấu hiểu về những điểm mạnh, điểm yếu, sở thích, động lực, giá trị, mục tiêu của bản thân.

• Quản lý cảm xúc: Tránh để cảm xúc chi phối suy nghĩ và hành vi.

• Tự kiểm soát: Tránh những hành vi tiêu cực, ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của bản thân.

• Khả năng tự học hỏi và phát triển: Không ngừng nâng cao kiến thức, kỹ năng, trình độ để đáp ứng với những yêu cầu ngày càng cao của công việc.

Kỷ luật và đạo đức

Tính kỷ luật là khả năng tuân thủ quy tắc, quy trình và tiến độ công việc. Một lãnh đạo kỷ luật thường tổ chức công việc một cách có hệ thống, đảm bảo sự hiệu quả và đạt được mục tiêu. Kỷ luật giúp tạo ra môi trường làm việc có trật tự, nâng cao sự chuyên nghiệp và đảm bảo sự gắn kết giữa các thành viên trong tổ chức.

Đạo đức liên quan đến những nguyên tắc, giá trị đạo đức và đúng đắn trong hành vi của lãnh đạo. Năng lực lãnh đạo này thúc đẩy các nhà quản trị luôn có ý thức về vai trò của mình và đảm bảo rằng họ đưa ra những quyết định đúng đắn, có lợi cho toàn bộ tổ chức cũng như cộng đồng. Họ thể hiện đạo đức qua việc đối xử công bằng, trung thực, tôn trọng quyền riêng tư và đảm bảo trách nhiệm xã hội.

Năng lực quản lý hiệu suất nhân viên

Năng lực quản lý hiệu suất nhân viên liên quan đến khả năng đặt mục tiêu, đo lường, theo dõi và đánh giá hiệu suất của nhân viên. Một lãnh đạo xuất sắc cần biết đặt ra những mục tiêu rõ ràng, đo lường tiến độ và kết quả của nhân viên theo định kỳ. Nhà quản trị cần thể hiện khả năng theo dõi và cung cấp phản hồi xây dựng để giúp nhân viên phát triển, cải thiện hiệu suất làm việc.

Bên cạnh đó, năng lực quản lý hiệu suất cũng bao gồm khả năng nhận biết và khắc phục các yếu kém trong hiệu suất của nhân viên, xây dựng các kế hoạch phát triển cá nhân và định hướng nghề nghiệp. Lãnh đạo cần có khả năng xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy với nhân viên, đồng thời cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ để họ có thể đạt được tiềm năng tối đa.

Cách xây dựng, nâng cao năng lực lãnh đạo

1. Xác định giá trị cốt lõi
2. Cởi mở đón nhận phản hồi
3. Sẵn sàng lắng nghe
4. Liên tục học hỏi

Xác định giá trị cốt lõi

Một bước quan trọng trong việc xây dựng năng lực lãnh đạo là phát triển khả năng lãnh đạo có mục đích. Mục đích thực sự thường bắt nguồn từ những giá trị cốt lõi, vì vậy hãy dành thời gian suy nghĩ về điều gì quan trọng nhất với bản thân. Giữ đúng sự chính trực và các giá trị cốt lõi của mình có thể giúp bản thân trở thành một nhà lãnh đạo kiên cường, nhất quán và đáng tin cậy hơn mà những nhân viên cấp dưới có thể nghĩ ngay đến khi tìm kiếm sự hỗ trợ.

Cởi mở đón nhận phản hồi

Hãy cân nhắc việc yêu cầu những người nhân viên cấp dưới đưa ra phản hồi về phong cách lãnh đạo của bản thân. Họ có thể có những lời khuyên có giá trị về những lĩnh vực mà nhà quản trị có thể cải thiện. Phản hồi cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng năng lực lãnh đạo, bởi nó có thể chỉ cho nhà quản trị cách phát triển mang lại lợi ích trực tiếp cho bản thân và nhóm của mình.

Sẵn sàng lắng nghe

Một khía cạnh quan trọng của việc yêu cầu và nhận phản hồi là tạo ra không gian mà ở đó, mọi người cảm thấy thoải mái khi truyền đạt những thông tin khó nghe. Cố gắng thiết lập những ranh giới lành mạnh và kỳ vọng trong giao tiếp để mọi người có thể chia sẻ những gì họ cần mà không sợ bị ảnh hưởng. Điều này có nghĩa là phản ứng một cách hiệu quả khi nghe thấy điều gì đó khiến bản thân khó chịu, đồng thời làm việc với các thành viên trong nhóm để giải quyết vấn đề khi chúng phát sinh.

Liên tục học hỏi

Ngay cả những nhà lãnh đạo giỏi nhất cũng có thể có những thiếu sót, nên việc liên tục học hỏi là rất quan trọng. Luôn tìm kiếm thông tin và nguồn lực mới để trở thành một nhà lãnh đạo tốt hơn hôm qua. Sách, podcast, bài học trực tuyến và hội thảo đều có thể là nguồn kiến thức hiệu quả. Bằng cách liên tục tham gia vào các tài liệu tập trung vào việc xây dựng năng lực lãnh đạo, nhà quản trị có thể cam kết liên tục phát triển và cải thiện vai trò của mình.

Sai lầm thường gặp trong việc xây dựng năng lực lãnh đạo

• Không đầu tư đủ thời gian và nỗ lực: Năng lực lãnh đạo không phải là một kỹ năng tự nhiên mà có thể phát triển trong một ngày. Để trở thành một lãnh đạo tốt, cần đầu tư thời gian và nỗ lực để học hỏi, rèn luyện và phát triển các kỹ năng cần thiết.

• Thiếu tự nhận thức: Thiếu tự nhận thức về điểm mạnh và điểm yếu, những khía cạnh mà bản thân cần cải thiện và phát triển hơn nữa. Điều này đòi hỏi sự tự trách nhiệm và khả năng tự đánh giá mình một cách trung thực.

• Thiếu tầm nhìn và mục tiêu: Một lãnh đạo xuất sắc cần có tầm nhìn rõ ràng và mục tiêu cụ thể. Khi khả năng xác định, truyền đạt tầm nhìn và mục tiêu cho nhóm bị hạn chế, có thể dẫn đến sự mơ hồ và thiếu hướng dẫn, khiến cho nhóm không biết hướng đi đúng.

• Thiếu sự hiểu biết về năng lực lãnh đạo: Năng lực lãnh đạo là một khái niệm phức tạp, bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, như kỹ năng, phẩm chất, kiến thức, kinh nghiệm,... Việc thiếu hiểu biết về năng lực lãnh đạo sẽ dẫn đến việc xây dựng chương trình đào tạo không phù hợp, không hiệu quả.

• Thiếu sự cam kết của lãnh đạo: Lãnh đạo là người tiên phong, là tấm gương cho nhân viên noi theo. Nếu lãnh đạo không cam kết với việc xây dựng năng lực lãnh đạo, thì các chương trình đào tạo đặt ra sẽ không thể thành công.

• Thiếu sự đánh giá, giám sát: Đánh giá, giám sát là một phần quan trọng trong việc xây dựng năng lực lãnh đạo, nếu thiếu đi những nhìn nhận khách quan hay không có sự điều chỉnh, rất dễ gây nên những sai lầm liên tiếp.

Nền kinh tế hiện đại đòi hỏi những nhà lãnh đạo hiệu quả ở mọi cấp độ để các doanh nghiệp duy trì tính cạnh tranh. Trong đó, năng lực lãnh đạo là một yếu tố quan trọng. Một nhà lãnh đạo giỏi có thể dẫn dắt và truyền cảm hứng cho đội ngũ của mình để đạt được mục tiêu chung. Họ có tầm nhìn, khả năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng tạo động lực với đội ngũ nhân viên của mình.